Không giống với những quả na bình thường, quả na rừng ở Sơn La có trọng lượng rất to lên đến vài kg và có tác dụng làm dược liệu vì vậy chúng được người dân ráo riết săn lùng. Thậm chí mức giá có thể lên đến nửa triệu đồng cho một quả na rừng 5kg.
Theo Lương y đa khoa Trần Ngọc Bích, Chủ tịch Hội Đông y huyện Yên Thế (Bắc Giang), quả na rừng (có tên khoa học là Kadsura coccinea) là loại quả thường mọc ở những khu vực có khí hậu lạnh ở các tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn, Sơn La, Bắc Kạn…. Cây thân leo mọc cùng những cây sống lâu năm trong rừng. Thông thường, thân cây có thể vươn leo lên 15-20 m. Một quả na rừng có cân nặng trung bình khoảng 2kg, có quả nặng đến tận 5kg. Khi chín quả sẽ nứt ra lộ phân bên trong màu đỏ.
Thời gian gần đây, nhiều người săn tìm quả na rừng về làm thuốc. Mức giá được đưa ra tương đối cao, dao động 120.000 – 150.000 đồng/kg. Theo những người săn mua loại này, ruột na (trung bình 1 quả na chỉ có 1/3 là ruột) có thể chữa được bệnh mất ngủ, thiếu máu. Chính vì giá khá cao nên người dân ở những khu vực này đang tích cực săn tìm quả na rừng về bán. Thông thường, mỗi cây na gốc nhỏ có khoảng 5-6 quả, loại thân to có thể lên tới 30-40 quả. “Những người dân đi sâu vào rừng, tìm được những gốc lớn có thể thu về mấy chục triệu đồng mỗi chuyến”, anh Giang, người dân sống ở khu vực này cho hay.
Công việc hái quả na rừng khá nguy hiểm. Bởi chỉ những cây ở trên vùng đầu nguồn, độ cao trên 600-800 m mới cho quả to. Đặc biệt, cây có tán lá trung bình 10-20 m nên phải người trèo giỏi mới hái được. Chưa kể, loại quả này thu hút một loại ong rừng. Người nào bị cắn có thể bị viêm da hơn 1 tuần mới đỡ.
Tuy nhiên trong vài năm trở lại đây, nhiều người Trung Quốc sang mua rễ na gốc nhỏ để làm thuốc với giá 200.000 – 500.000 đồng/kg. Thấy lợi nhuận lớn nên nhiều người dân vào rừng chặt cả những gốc thân to trộn vào để bán kiếm thêm thu nhập. Cũng vì vậy nên loại quả này trở nên khan hiếm. Muốn hái được người dân phải đi vào rừng sâu. Thậm chí, 2 ngày mỗi người mới hái được vài quả.
Với sự săn tìm ráo riết của người dân cùng với việc bán rễ cây với giá cao nhằm thu được lợi nhuận trước mắt đã khiến cho na rừng từ một loại quả quý nay lại phải lâm vào tình trạng hiếm, đây cũng là nguyên nhân khiến cho giá na rừng ngày một cao ngất ngưởng.
