Em có nhỏ bạn là người Thanh Hóa, nó thường hay giấu quê quán của mình, có nói chuyện cũng nói bằng giọng Sài Gòn. Em từng hỏi nó cần gì phải làm thế thì nó mới bảo với em rằng người Thanh Hóa thường hay bị kỳ thị lắm nên nó rất sợ. Mới đầu em còn chưa tin nhưng sau khi đọc được bài viết chia sẻ về những trải nghiệm bị kỳ thị vì là người Thanh Hóa của một bạn có tên là Văn Tuấn, em mới giật mình hiểu rõ. Sau đây là nguyên văn bài viết của bạn Văn Tuấn:
“Sáng nay, tôi lang thang Facebook và tình cờ lạc vào một cái hội (fanpage) có tên rất kỳ cục “Hội những người ghét cay ghét đắng dân Thanh Hóa”. Vào đọc, chỉ toàn là chửi bới dân Thanh Hóa bẩn tính, keo kiệt, lợi dụng… khiến tôi toát mồ hôi hột. Không phải vì tôi xấu hổ khi là người Thanh Hóa, hoàn toàn không có chuyện đó, mà cái fanpage đậm chất kỳ thị lệch lạc này khiến tôi nhớ lại quãng thời gian buồn của mình lúc mới lên Hà Nội học và làm việc. Tôi muốn chia sẻ một chút về cái gọi là kỳ thị vùng miền này.
Tôi tên là Văn Tuấn, sinh năm 1986, quê ở huyện Quảng Xương, Thanh Hóa. Quê tôi gần Sầm Sơn, nhưng không trù phú như vùng đó vì không có du lịch, xung quanh chỉ toàn làm nghề nông. Sau này, đất quanh chỗ tôi ở được quy hoạch xây đường, khu công nghiệp nên đời sống cũng khá hơn nhưng nhìn chung vẫn thuộc dạng nghèo. Gia đình tôi nhờ có con đường chạy qua trước nhà nên mở hàng tạp hóa, từ đó đổ buôn và thu nhập khá hơn các hộ khác rất nhiều.
Anh trai của bố tôi ra Hà Nội lập nghiệp từ hồi trẻ, nên đó là “tổng hành dinh” của mọi người ở quê mỗi khi có việc ra thành phố. Đỗ đại học, tôi cũng lên ở nhà bác. Và đó là khoảng thời gian đầu tiên tôi biết mình bị kỳ thị vì là dân xứ Thanh.
Bác gái người Hà Nội, không biết bác gái yêu bác trai tôi thế nào, nhưng với họ hàng của bác trai, chính là chúng tôi, thì bác rất lạnh nhạt. Tôi ở đó khoảng 2 năm thì phải ra ngoài thuê trọ, do bác thường xuyên đá thúng đụng nia. Tôi đi học về, đói, ăn 3 bát cơm. Bác ngồi gẩy từng hạt rồi bĩu môi “Thóc đâu đãi mãi thế”, thậm chí “Ở quê ăn rau má hay sao mà ra đây ăn lắm cơm thế!”. Đó là lần đầu tiên tôi thấy cay mũi khi nghe đến từ “rau má”, một sản phẩm đặc trưng của xứ Thanh.
Năm thứ 3, tôi ra ở trọ cùng 2 đứa bạn cùng lớp người Nam Định. Thời gian đầu, mọi chuyện suôn sẻ, tôi làm thêm ở một công ty phần mềm máy tính nên thu nhập vẫn ổn. Tôi tự mua được máy tính, điện thoại và xin bố mẹ mua chiếc wave đi học. Nói chung không giàu nhưng tôi đầy đủ, chẳng thiếu thốn gì. Thế mà, nửa năm ở chung lại xảy ra chuyện bạn tôi mất ví. Trong 2 thằng bạn ở cùng, tôi thân với Nam hơn Cường.
Đêm đó Cường đi uống rượu về, nó say bê bết không tự vào nhà được, tôi phải dìu vào, thay quần áo rồi lau mặt cho. Nó nôn thốc ra tôi cũng phải dọn 1 mình vì Nam không ngủ ở nhà. Đến sáng, trước khi đi học tôi còn chạy ra mua cháo và nước mía để sẵn trên bàn vì sợ bạn tỉnh rượu, khát không có gì ăn uống.
Thế mà đến chiều về thì tôi thấy mặt nó hằm hằm. Cả Nam cũng ngồi đấy, và 2 thằng đó đang vu cho tôi… lấy ví của Cường trong lúc nó say. Tôi nói thế nào cũng không tin, đến lúc tức quá tôi mới chửi thề. Ức đến không thể khóc nổi mà mắt vẫn cay, nhưng điều khiến tôi đau nhất, là thằng bạn thân lại kéo tôi ra ngoài rồi thủ thỉ “Thằng Cường nó bảo bọn xứ Thanh chúng mày hay ăn cắp vặt. Thôi nếu lấy thì đưa lại giấy tờ cho nó vì hôm qua có mỗi 2 đứa trong nhà”.
Tôi phản ứng bằng cách dọn ngay ra khỏi chỗ trọ, ở nhờ nhà bác vài ngày rồi thuê chỗ mới ở một mình. Đắt hơn nhiều, chẳng còn ai chia sẻ tiền trọ nhưng mỗi khi tôi mở lời rủ bạn cùng lớp hay ở chỗ tôi làm thêm ở cùng, mọi người toàn cười ái ngại rồi từ chối. Có lẽ Cường đã đi khắp khối nói về tôi như một thằng Thanh Hóa hay ăn cắp vặt.
Khi ra trường, rồi đi làm, hàng loạt chuyện nữa mà cứ nhắc đến vùng đất quê tôi, người ta lại viện ra đủ lý do kỳ thị. Tôi vẫn nhớ như in, ngày đi xin việc ở một công ty máy tính trên phố Thái Hà, tôi vừa mở miệng ra hỏi vài câu, còn chưa đưa hồ sơ và tấm bằng loại khá ra, cô hành chính ở đấy đã nguýt: “Hoa thanh quế à?”. Bao nhiêu người ngồi đấy, tôi chỉ muốn độn thổ nhưng chỉ 5 giây sau tôi trấn tĩnh lại ngay. Tôi vặc lại “Hoa thanh quế thì làm sao hả chị?”, và không bao giờ tôi nhận được cuộc gọi nào từ công ty ấy nữa.
4 tháng sau, tôi được nhận vào công ty khác. Quê quán không phải là vấn đề với sếp, nhưng sau một thời gian làm việc chung, tôi vẫn không được đồng nghiệp ở đây vui vẻ, họ đối xử với tôi dè chừng, không thân thiết như người khác. Ví dụ đi ăn trưa, tôi không muốn đóng tiền ăn với họ vì đa số đều chọn cơm văn phòng “ship” về, toàn 50-60 nghìn/suất, có hôm thì ra ngoài ăn rất tốn kém. Tôi thì đơn giản lắm, vì tôi còn phải chi tiêu bao thứ tiền chứ đâu sướng như họ, tôi toàn xuống đường ăn tạm bát xôi hay phở, cơm bình dân. Họ vin vào đó nói tôi xa lánh, không hòa đồng.
Cuối tuần họ tổ chức đi ăn tiệm, uống cafe, tôi không thể tham gia vì đối với tôi như thế thật tốn kém. Đi nghỉ mát, tôi cũng không tham gia vì nếu không đi, sẽ được hoàn lại nửa tiền, toàn 3-4 triệu chứ ít gì. Từ khi tôi vào làm, cũng có thân thiết gì đâu mà họ mời tôi đến 5-6 lần đi ăn cưới, nếu đi thì trung bình phải 500 nghìn/người, quá tốn kém với tôi. Thế nên có người thì tôi tránh bằng cách viện lý do về quê cuối tuần, có người tôi gửi 2-300 nghìn nhưng không đi.
Thế là họ bảo tôi keo kiệt, bẩn tính và càng cách ly tôi hơn.
Thật ra điều đó cũng chẳng quan trọng, vì tôi coi việc đi làm chỉ đơn thuần là kiếm tiền. Lương ở đây khá cao, hơn nữa tôi cũng kiếm được vài mối quan hệ ở đối tác để có thể làm ngoài. Nhưng nực cười thay, đã 2 lần tôi bị cancel hợp đồng chỉ vì người làm cùng sợ tôi “chơi bẩn”. Hóa ra, người làm cùng cho rằng tôi ky bo, tính toán thiệt hơn chỉ vì khi mời đối tác ăn uống để ký hợp đồng, lúc thanh toán anh ấy thấy tôi ngồi im, không có động thái góp hay chủ động thanh toán. Đó là sự để ý rất vặt vãnh, tôi nghĩ đơn giản rằng ai trả tiền khi đó mà chẳng được. Khi nào tiền về tài khoản, tôi sẽ mời anh ấy hoặc bù lại sau. Chỉ có thế, mà anh ta gạt tôi ra khỏi hợp đồng, rủ người khác nẫng mất mấy mối ngon!
Cách đây 2 năm tôi có bạn gái. Tôi rất yêu cô ấy. Mối quan hệ của chúng tôi khá tốt đẹp, cô ấy có công ăn việc làm ổn định nên không phụ thuộc tôi về kinh tế. Thậm chí cô ấy còn lo cho tôi đầy đủ, mỗi khi tôi hết tiền, cô ấy còn tự động bỏ tiền vào ví cho tôi tiêu. Hành động đó khiến tôi cảm động lắm. Tôi đã cố gắng cày tiền để tặng bạn gái những món quà giá trị như điện thoại, máy nghe nhạc mp3 và thu xếp đi du lịch nhiều nơi. Tháng 5 năm ấy, không may tôi bị mất xe. Chính cô ấy đã chủ động cho tôi vay 15 triệu để mua xe mới, vì khi đó tôi chỉ còn 10 triệu mà công việc thì rất cần một chiếc xe tử tế đi lại.
Yêu nhau hạnh phúc là thế, nhưng về sau, chúng tôi hay cãi nhau bởi tôi phải đi tiếp khách, thường xuyên về muộn không chăm sóc quan tâm đến cô ấy. Sau nhiều lần giận dỗi, cô ấy đòi chia tay. Điều khiến tôi bực nhất là anh trai cô ấy gọi điện đến đòi tôi phải trả ngay số tiền 15 triệu kia. Quả thực tôi chỉ có thể trả một nửa khi đó, còn lại tôi hứa sẽ trả sau. Thế mà gia đình cô ấy lại gọi tôi đến nói không ra gì, bảo tôi là kẻ lợi dụng (nhà bạn gái tôi ở Hà Nội), bây giờ chầy bửa không muốn trả. Đã thế, trong cơn tức giận, tôi cũng đòi cô ấy phải trả lại tôi điện thoại, máy nghe nhạc (ai bảo anh cô ấy đòi số tiền kia?). Nghe đến đó, nhà cô ấy không tiếc lời mạt sát tôi là kẻ bẩn tính, lợi dụng con gái họ.
Tôi đã ra ngoài vay lãi để trả tiền nhà đó ngay trong ngày hôm sau. Tất nhiên quan hệ giữa chúng tôi cũng chấm dứt, sau này tôi vẫn nghe cô ấy và anh trai đi khắp nơi kể xấu tôi.
Cô ấy còn tuyên bố với bạn “Không bao giờ quen thằng nào 36 nữa!”, nhưng tôi không trách. Tôi chỉ buồn vì mình trao tình cảm không đúng chỗ. Tôi đã làm gì để mang cái tiếng lợi dụng nhỉ! Từ sau vụ ấy, tôi chẳng thiết tha gì yêu đương với các cô gái thành phố. Họ nghĩ ai cũng thích lợi dụng cái mác thủ đô của họ ư?
Thế đấy, trong cuộc sống quanh tôi, nếu yên lành thì không sao, nhưng lỡ có xảy ra chuyện gì thì người ta đều cố lôi sự phân biệt vùng miền mà theo tôi là rất “rẻ tiền”, ra để mỉa mai, nói xoáy. Tôi chỉ thắc mắc rằng những người khác, ngay cả dân HN, đã hơn gì chúng tôi mà có quyền ghét chúng tôi? Những bạn trẻ trong cái fanpage đầy sự kỳ thị kia, bao nhiêu % bạn bè của họ là người Thanh Hóa để họ có thể khẳng định là “dân Thanh Hóa không chơi được”?”
Chia sẻ của anh Văn Tuấn đã nhận được sự đồng cảm của rất nhiều người, nhất là những người Thanh Hóa tử tế cũng rơi vào hoàn cảnh bị kỳ thị giống như anh. Không thể im lặng mãi trước những cách đối xử vô lý mà mọi người dành cho người Thanh Hóa, đã có rất nhiều người, cả người Thanh Hóa lẫn người “không phải là người Thanh Hóa” đều lên tiếng phê phán sự kỳ thị và thiên kiến vô lý này.
Người ta nhiều khi ngộ lắm, cứ hay tư duy theo cái kiểu lấy một vài trường hợp cụ thể rồi quy nạp thành một định kiến phổ quát, rồi lại lấy cái định kiến phổ quát ấy mà đi phán xét, đánh giá những trường hợp cụ thể. Họ gặp một số người Thanh Hóa xấu tính rồi quy kết luôn rằng MỌI người Thanh Hóa đều xấu cả. Gặp ai là người Thanh Hóa họ đều cho rằng nhất định người này là “thế này thế kia”.
Tại sao họ không suy nghĩ cặn kẽ hơn là những tính xấu ấy là những nét phổ quát mà ta có thể bắt gặp ở bất kỳ đâu trên thế giới này? Nước nào, vùng miền nào mà chẳng có người tốt người xấu, có người rộng rãi có người keo kiệt, có người nhặt được của rơi trả lại cũng có người ăn cắp ăn cướp ăn trộm… Tại sao người ta không thể đánh giá một con người qua hành động, cách cư xử và quan niệm của riêng họ mà lại qua xuất thân, quê quán của họ? Như vậy thật không công bằng!
Từ chuyện kỳ thị người Thanh Hóa, người ta mới thấy việc phân biệt, kỳ thị vùng miền trong xã hội ta vẫn rất nặng nề các chị ạ. Em từng nghe nhiều người Sài Gòn nói rằng thành phố này đang gồng gánh quá nhiều những kẻ nhập cư bẩn tính và họ đang làm xấu đi bộ mặt và tinh thần văn hóa đẹp đẽ của người Sài Gòn. Rồi em còn nghe những kiểu so sánh như người Sài Gòn phóng khoáng, hào sảng bao nhiêu thì những kẻ nhập cư keo kiệt, xấu tính bấy nhiêu, rằng người Sài Gòn phải oằn người nuôi sống cả cái nước này,v.v.
Họ còn dẫn chứng chuyện người miền Trung bủn xỉn, keo kiệt thế này thế kia, không dám tiêu xài gì nên cũng chẳng đóng góp gì cho việc thúc đẩy kinh tế, thương mại của thành phố cả! Thế nhưng trước khi bỉ bai, họ quên nhìn lại hoàn cảnh của người khác. Đúng là người miền Trung rất dè xẻn trong chi tiêu, chẳng dám ăn xài gì hết, nhưng nếu sinh ra và lớn lên ở vùng đất cằn cỗi, “chó ăn đá gà ăn sỏi”, quanh năm nắng gió dữ dội, rồi các loại thiên tai không ngừng giáng xuống thì người ta mới hiểu tại sao người miền Trung lại dè xẻn, tiết kiệm như thế, vì họ lo cho tương lai và gồng gánh cho cả gia đình nghèo khó. Hơn nữa, họ đã đóng góp không ít cho thành phố này khi luôn làm việc chăm chỉ và nỗ lực hết mình.
Như lời của một bạn tên là Lê Thị Hằng Hà đã chia sẻ: “Bố mình sinh ra và lớn lên ở Tĩnh Gia, một vùng quê rất nghèo ở Thanh Hóa. Khi mình theo chân bố để trở lại nơi bố đã được sinh ra thực sự mình đã rất xúc động. Không phải là những bức tường kiên cố, những ngôi nhà khang trang mà mình vẫn thường thấy, thay vào đó là những bức tường được làm từ bùn trộn rơm, những nóc nhà được lợp bằng lá tranh mà đã từ lâu rồi mình chỉ còn thấy trong sách vở.
Mình cảm thấy xót xa vô cùng, phải nói thật mình chưa thấy nơi nào nghèo như thế. Là đất cát nên chỉ có cây thuốc lào và đỗ lạc là có thể bám trụ được ở nơi đây. Nơi mà vào mùa đi biển, không thể tìm ra được một người đàn ông nào, bởi họ phải vật lộn ngoài biển kia nhiều tháng trời để kiếm sống, bỏ lại phụ nữ, trẻ con và người già ở lại tự chăm sóc lẫn nhau.
Cuộc sống khốn khó là thế, nên họ tự lập cho mình cách sống tiết kiệm tối đa làm sao cho những bữa ăn không chỉ còn cơm nước mắm. Các bạn đã phải trải qua những ngày tháng như thế chưa? Khi mà các bạn chỉ ngồi trước màn hình vi tính hoặc gặp một số người mà tự đưa ra cho mình cái quyền phán xét họ, phán xét vùng quê của họ”.
Theo Webtretho
Xem thêm: MC Hoàng Oanh nói về tình yêu.
